اختلال بیش فعالی یا نقص توجه (ADHD) یک اختلال رشدی عصبی است که بر میلیون‌ها کودک و بزرگسال در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد. این اختلال با علائمی مانند بی‌قراری، عدم تمرکز و رفتارهای تکانشی مشخص می‌شود که در این مقاله به طور مفصل درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم.
بیش فعالی چیست؟
بیش فعالی کودک، یا به طور رسمی اختلال بیش فعالی و کم توجه (ADHD)، یک اختلال رفتاری است که معمولاً در دوران کودکی شروع می‌شود و ممکن است تا دوران بزرگسالی نیز ادامه یابد. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً دارای مشکلاتی مانند بیش فعالی، عدم توجه و ناتوانی در کنترل رفتارهای تکراری هستند. علائم بیش فعالی کودک شامل بی‌توجهی به جزئیات، عدم توانایی در تمرکز بر یک وظیفه، حرکت بیش از حد و ناتوانی در کنترل رفتارها می‌باشد.
تشخیص بیش فعالی کودک بر اساس ملاحظات رفتاری و شرایط زندگی فرد، ارزیابی های روانشناختی، و مشاهده از معلمین و والدین انجام می‌شود. درمان این بیماری ممکن است شامل روش‌های مختلفی از جمله مدیریت رفتاری، مشاوره روانشناختی و در برخی موارد استفاده از داروهای مخصوص باشد. هدف درمان بیش فعالی کودک بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا، کمک به افزایش تمرکز و کنترل رفتارها و ارتقاء عملکرد تحصیلی و اجتماعی آن‌هاست.
علائم کودک بیش فعال چیست؟
علائم ADHD می‌تواند در کودکان مختلف متفاوت باشد. برخی از کودکان ممکن است بیشتر علائم بی‌توجهی را نشان دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بیشتر علائم بیش فعالی و تکانشگری را نشان دهند. برخی از کودکان ممکن است هر دو نوع علائم را داشته باشند.
به طور کلی، علائم اصلی ADHD در کودکان به دو دسته تقسیم می‌شوند:
علائم بی‌توجهی:
- به جزئیات توجه نمی‌کند یا در انجام تکالیف مدرسه، کار یا سایر فعالیت‌ها مرتکب اشتباهات بی‌دقتی می‌شود.
- به نظر می‌رسد به صحبت‌های دیگران گوش نمی‌دهد.
- به دستورالعمل‌ها به طور کامل عمل نمی‌کند و تکالیف مدرسه یا وظایف خود را به پایان نمی‌رساند.
- در سازماندهی وظایف و فعالیت‌ها مشکل دارد.
- از انجام کار‌هایی که نیاز به تلاش ذهنی مداوم دارد، مانند انجام تکالیف مدرسه یا کار‌های خانه، اجتناب می‌کند یا به آن‌ها بی‌میل است.
- چیز‌هایی را که به طور روزمره گم می‌کند، مانند اسباب‌بازی، تکالیف مدرسه، مداد، کتاب و غیره.
- به راحتی حواسش پرت می‌شود.
- در فعالیت‌های تفریحی یا اوقات فراغت خود به طور کامل درگیر نمی‌شود.
علائم بیش فعالی و تکانشگری
- با دست و پا بی‌قراری می‌کند یا در صندلی خود میلولد.
- از صندلی خود در کلاس درس یا موقعیت‌های دیگر به طور نامناسبی بلند می‌شود.
- بیش از حد می‌دود یا از سطوح بالا می‌رود، در حالی که در موقعیت‌های نامناسب این کار ممنوع است.
- به نظر می‌رسد که نمی‌تواند با آرامش بازی کند یا اوقات فراغت خود را به طور آرام بگذراند.
- بیش از حد صحبت می‌کند.
- قبل از اینکه سؤال به پایان برسد، پاسخ می‌دهد.
- به سختی می‌تواند منتظر نوبت خود بماند.
- دیگران را قطع می‌کند یا در صحبت آن‌ها دخالت می‌کند.
شدت علائم بیش فعالی کودکان
شدت علائم ADHD می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. کودکان مبتلا به علائم خفیف ممکن است در مدرسه یا در خانه با مشکلاتی روبرو شوند، اما به طور کلی می‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند. کودکان مبتلا به علائم شدید ممکن است در مدرسه و در خانه با مشکلات قابل توجهی روبرو شوند و در انجام فعالیت‌های روزمره خود با مشکل مواجه شوند.
اگر نگران هستید که فرزندتان ممکن است ADHD داشته باشد، مهم است که با یک متخصص بهداشت روان صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا مشخص کنید که آیا فرزندتان ADHD دارد و بهترین راه برای درمان آن چیست.
درمان بیش فعالی
علائم کودک بیش فعال-mogepark.com
درمان بیش فعالی کودک به‌طور معمول شامل ترکیبی از روش‌های مختلف است که هدف آن کاهش علائم بیش فعالی، افزایش توجه و تمرکز، و بهبود کیفیت زندگی کودک است. در ادامه، تعدادی از روش‌های مهم درمان بیش فعالی کودک ذکر شده است:
- مدیریت رفتاری: این روش شامل آموزش به والدین و معلمین است که چگونه با رفتارهای بیش فعالی کودکان برخورد کنند و ساختار و روال‌هایی را برای آن‌ها تعیین کنند. این شامل تعیین مرزها، مداخله در رفتارهای ناپسند و تشویق رفتارهای مثبت می‌شود.
- درمان بیش فعالی کودک به‌طور معمول شامل یک ترکیبی از روش‌های مختلف است که هدف آن کاهش علائم بیش فعالی، افزایش توجه و تمرکز، و بهبود کیفیت زندگی کودک است. در ادامه، تعدادی از روش‌های مهم درمان بیش فعالی کودک ذکر شده است:
- داروها: در برخی موارد، استفاده از داروهایی مانند استیمولان‌ها (مانند متیل‌فنیدات) یا داروهای غیر استیمولان (مانند عملگرهای غیر استیمولانی) ممکن است به کودک کمک کند تا تمرکز بیشتری داشته باشد و کنترل رفتارهای بیش فعالی خود را بهبود بخشد. البته، استفاده از داروها باید تحت نظر پزشک تخصصی انجام شود.
- مشاوره روانشناختی: ارائه مشاوره روانشناختی نظیر متد آموزش مونته سوری به کودکان و خانواده‌هایشان می‌تواند در درک بهتر علت بیش فعالی، مدیریت استرس و ارتباطات خانوادگی موثر کمک کند.
تغییرات در سبک زندگی: تغییرات در فعالیت‌ها و محیط زندگی کودکان می‌تواند در کنترل بیش فعالی آن‌ها موثر باشد. این شامل ایجاد روال‌های خواب منظم، تغذیه سالم، فعالیت‌های بدنی، بازی با وسایل خانه بازی کودک، تاب کودک یا سرسره کودک به صورت منظم می‌شود.
هر کودک ممکن است به روش‌های مختلف درمانی بهتر واکنش نشان دهد، بنابراین انتخاب روش‌های مناسب برای هر فرد باید توسط یک تیم متخصص انجام شود که شامل پزشکان، مشاوران روانشناختی و معلمین است.
سخن پایانی
به طور خلاصه، علائم کودک بیش فعال ممکن است شامل بی‌توجهی به جزئیات، عدم توانایی در تمرکز بر یک وظیفه، حرکت بیش از حد، ناتوانی در کنترل رفتارها و عملکرد پایین در محیط‌های مختلف باشد. در صورتی که این علائم در کودک مشاهده شود، مشاوره با پزشک و متخصصان مربوطه برای ارزیابی و تشخیص صحیح و سپس تعیین برنامه درمانی مناسب امری حیاتی است. با توجه به توانمندی‌ها و نیازهای هر کودک، انتخاب راهکارهای درمانی مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد و کیفیت زندگی او کمک کند.